Konsultacje społeczne są sposobem uzyskiwania opinii, stanowisk, propozycji itp. od wszystkich mieszkańców miasta, których – bezpośrednio lub pośrednio – dotkną skutki proponowanych przez administrację działań. To okazja wyrażenia własnego zdania przez mieszkańców np. na temat planowanej inwestycji czy tworzonego nowego dokumentu - dzięki nim władze publiczne mają możliwość poznania różnych perspektyw i punktów widzenia mieszkańców miasta. Zgłaszanie opinii i konkretnych uwag to jeden z elementów tworzenia, współzarządzania i brania odpowiedzialności za wspólne dobro.
Istotą konsultacji społecznych jest przede wszystkim wspólne przemyślenie i omówienie konkretnych rozwiązań i działań, które pozwolą realizować zróżnicowane potrzeby mieszkańców. Konsultacje społeczne nie ograniczają się tylko do przedstawienia i opiniowania gotowych planów. Mogą być też procesem, w którym od początku wypracowywana jest jakaś propozycja rozwiązania lub diagnozowane są potrzeby w obszarze, w którym w przyszłości podejmowane będą decyzje publiczne.
Konsultacje społeczne są narzędziem niezwykle istotnym i wspierającym władze publiczne - pomimo tego, że ich wynik nie jest wiążący, to zawsze jest brany pod uwagę w momencie podejmowania ostatecznej decyzji w konsultowanym temacie.
Podstawą prawną prowadzenia konsultacji społecznych w gminie miejskiej Zgorzelec jest Uchwała Nr 365/2013 Rady Miasta Zgorzelec z dnia 26 listopada 2013 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami Zgorzelca.